Bij de rechtmatigheidscontrole vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. In de toelichting op het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado) wordt begrotingsrechtmatigheid omschreven als:
‘Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en lasten, alsmede de balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma’s (begrotingscriterium). In de begroting zijn de maxima voor de lasten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de toereikendheid van het begrotingsbedrag, evenals het begrotingsjaar van belang zijn.’
Er zijn een aantal verschillende begrotingsoverschrijdingen te onderscheiden. Bij de toetsing van begrotingsafwijkingen kunnen, volgens de Commissie BBV, ten minste de volgende “soorten” begrotingsafwijkingen worden onderkend:
| Omschrijving | Rechtmatig en telt mee voor het oordeel | Onrechtmatig en telt niet mee voor het oordeel |
1. | Kostenoverschrijdingen die geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten | * | |
2. | Kostenoverschrijdingen bij open einde (subsidie) regelingen | * | |
3. | Kostenoverschrijdingen die worden gecompenseerd door extra inkomsten die niet direct gerelateerd zijn | * | |
4. | Kostenoverschrijdingen die passen binnen het bestaande beleid, maar waarbij de accountant ondubbelzinnig vaststelt dat die ten onrechte niet tijdig zijn gesignaleerd | * | |
5. | Kostenoverschrijdingen inzake activiteiten die niet passen binnen het bestaande beleid en waarvoor tegen beter weten in geen voorstel tot begrotingswijziging is ingediend | * | |
6. | Kostenoverschrijdingen inzake activiteiten welke achteraf als onrechtmatig moeten worden beschouwd omdat dit bijvoorbeeld bij nader onderzoek van de subsidieverstrekker, belastingdienst of een toezichthouder blijkt | ||
6a. | Geconstateerd tijdens verantwoordingsjaar | * | |
6b. | Geconstateerd na verantwoordingsjaar | * | |
7. | Kostenoverschrijdingen op activeerbare activiteiten waarvan de gevolgen voornamelijk zichtbaar worden via hogere afschrijvings- en financieringslasten in het jaar zelf of pas in de volgende jaren | ||
7a. | Jaar van investeren | * | |
7b. | Afschrijvings- en financieringslasten in latere jaren | * |
In de volgende tabel is per programma de lastenoverschrijding ten opzichte van de begroting per “soort” begrotingsafwijking weergegeven. De toelichting per “soort” begrotingsafwijking is hiervoor weergegeven. Zoals uit het overzicht van hoofdstuk 3.2.1 (overzicht baten en lasten) blijkt, zijn bij de programma 2, 5, 6 en 7 de ramingen van de lasten overschreden. In principe kan dit consequenties hebben voor het accountantsoordeel over de begrotingsrechtsmatigheid in de jaarrekening en jaarverslag.
Aangezien een lastenoverschrijding op programmaniveau een saldo is van meerdere programmaonderdelen, is het mogelijk dat de nadere uitsplitsing van de overschrijdingen kan leiden tot een hoger bedrag aan overschrijdingen dan het saldo op het programma. Op bepaalde programmaonderdelen zijn ook lagere lasten dan begroot gerealiseerd. Deze zijn in het kader van de beoordeling van de begrotingsrechtmatigheid buiten beschouwing gelaten tenzij deze relevant zijn voor de beoordeling.
Programma | Saldo lasten | Over-/onderschrijding | Rechtmatigheid |
|---|---|---|---|
1 Bestuur, organisatie en dienstverlening | 260.000 | Onderschrijding | Rechtmatig |
2 Onderwijs, jeugd, sport en cultuur | -210.000 | Overschrijding | Rechtmatig-2 |
3 Maatschappelijke ondersteuning | 1.171.000 | Onderschrijding | Rechtmatig |
4 Sociale zaken en participatie | 79.000 | Onderschrijding | Rechtmatig |
5 Ruimtelijke ordening en wonen | -429.000 | Overschrijding | Rechtmatig-1 |
6 Buitenruimte | -35.000 | Overschrijding | Rechtmatig-1 |
7 Algemene dekkingsmiddelen | -162.000 | Overschrijding | Rechtmatig-1 |
8 Bedrijfsmatige exploitaties | 652.000 | Onderschrijding | Rechtmatig |
Bij programma 2 is sprake van een kostenoverschrijding, deze wordt vooral veroorzaakt door de lasten voor het jeugdhulp (betreft sociaal domein).
Bij programma 5 is sprake van een overschrijding, vooral veroorzaakt door de liquidatie van de grondexploitatie. Deze overschrijding wordt gecompenseerd door de opbrengsten uit de exploitaties.
Bij programma 6 is sprake van een lichte overschrijding als gevolg van o.a. het omzetten van de bestemmingsreserve rationeel wegbeheer naar een voorziening.
Bij programma 7 is sprake van een overschrijding, vooral veroorzaakt door storting voorziening dubieuze debiteuren GBKZ en herijking voorziening dubieuze debiteuren.
Conclusie:
Alle overschrijdingen zijn rechtmatig.